27 Սեպտեմբերի 2025, Շաբաթ

Արտահիվանդանոցային թոքաբորբը ստորին շնչուղիների սուր վարակիչ հիվանդություն է,որը զարգանում  է արտահիվանդանոցային պայմաններում  կամ հիվանդանոց ընդունվելուց հետո  առաջիկա 48 ժամվա ընթացքում և ախտահարում է թոքային հյուսվածքը:

 

Պատճառագիտություն

Թոքաբորբը  հիմնականում հարուցվում է՝

1․ Բակտերիալ վարակներով, որոնք էլ իրենց հերթին լինում են.

• Տիպիկ՝ Streptococcus pneumonie-առավել հաճախ հանդիպող , Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus,Moraxella catarrhalis
• Ատիպիկ՝ Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae,Legeonella spp և այլ բակտերիալ վարակներ։

2․ Վիրուսային վարակներով. ՝Rhinovirus,Adenovirus,Influenza A and B,Coronavirus և այլն,

3․ Շատ դեպքերում հարուցիչը չի հայտնաբերվում։
 

 

Արտահիվանդանոցային թոքաբորբի ախտորոշումը

 

Արտահիվանդանոցային թոքաբորբի ժամանակ հիմնական գանգատներն են՝

• ջերմության բարձրացում
• հազ՝ խորխարտադրությամբ կամ առանց խորխի
• շնչարգելություն
• ցավ կրծքավանդակում
• ընդհանուր թուլություն
• հաճախաշնչություն >24ր
• հաճախասրտություն >100զ
• Թոքերում աուսկուլտատիվ թուլացած շնչառություն, թաց խզզոցներ, կրեպիտացիա, պերկուտոր՝ հնչյունի կարճացում:

 

Լաբորատոր-գործիքային հետազոտություն

 

-    արյան ընդհանուր քննությամբ կարող է դիտվել  լեյկոցիտոզ ձախ թեքումով,
-    C-ռեակտիվ սպիտակուց,
-    որոշ դեպքերում  պրոկալցիտոնինի որոշում,
-    խորխի բակ քննություն,
-    կրծքավանդակի օրգանների ռենտգեն քննություն երկու պրոյեկցիայով,
-    անհրաժեշտության դեմքում ԿՀՇ հետազոտում։

 

Գոյություն ունի արտահիվանդանոցային թոքաբորբի վիճակի ծանրության գնահատման մի քանի սանդղակ, որոնցից է CURB-65 `

• C-Confusion-գիտակցության խանգարում  
• U-Urea->7մմո/լ  -արյան մեջ միզանյութի քանակը 
• R-Resporatory rate>30/ր-շնչառության հաճախականություն
• B-Blood Pressure-զարկերակային ճնշում՝սիստոլիկ<90մմ․սն․ս ,դիաստոլիկ< 60մմ․սն․ս․
• Տարիք->65տ․

Յուրաքանչյուր կետի համար տրվում է 1 միավոր, գնահատումը կատարվում է հետևյալ կերպ

• 0-1 միավոր՝ թեթև, ամբուլատոր բուժում
• 2 միավոր՝ հնարավոր հոսպիտալացում
• >3 միավոր՝ ծանր թոքաբորբ, հոսպիտալացում, հնարավոր է նաև վերակենդանացման բաժանմունք

 

Արտահիվանդանոցային թոքաբորբի բուժումը

• Առատ հեղուկներ, սպիտակուցներով և միկրոէլեմենտներով հարուստ սնունդ
• Ֆիզիկական ակտիվության չափավոր սահմանափակում
• Խուսափել  ծխելուց
• Ջերմիջեցնող և ցավազրկող դեղորայք՝ ացետամինոֆեն կամ իբուպրոֆեն
• Հակաբակտերիալ  էմպիրիկ դեղորայք, որը հիմնվում է առկա ռիսկի գործոնների, ուղեկցող հիվանդությունների, բուժառուի անհատական բնութագրերի (ալերգիա) և այլ գործոնների վրա
• Վիրուսային ծագման դեպքում հակավիրուսային բուժում։
   

ՏԱՐԲԵՐԱԿԻՉ ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄ՝

• Տուբերկուլյոզ
• Ուռուցքներ
• Թոքի ինֆարկտ
• Թոքային զարկերակի թրոմբոէմբոլիա 
• Բրոնխիալ ասթմա
• ԹԽՕՀ 
• Պնևմոնիտ և այլն