07 Հոկտեմբերի 2025, Երեքշաբթի

Ի՞նչ է սեբորեային դերմատիտը

 

Սեբորեային դերմատիտը կամ մաշկաբորբը քրոնիկ, տարածված մաշկային հիվանդություն է, որը դրսևորվում է մաշկի կարմրությամբ, թեփոտմամբ և ճարպոտ փայլով՝ հատկապես այն շրջաններում, որտեղ սեբացե գեղձերը առավել ակտիվ են (գլխամաշկ, հոնքեր, քթի շուրջը, կրծքավանդակ)։  Գլխամաշկի դեպքում այդ վիճակն ավելի հայտնի է որպես թեփ։

 

Պատճառագիտություն և ռիսկի գործոններ

Թեև հստակ պատճառները լիարժեք հայտնի չեն, սեբորեային դերմատիտը կապվում է հետևյալ գործոնների հետ՝

• Malassezia տեսակի խմորասնման սնկերի աճի ակտիվացում
• Սեբումի (ճարպի) ավելցուկային արտադրություն
• Իմունային համակարգի գերզգայուն արձագանք

Հիվանդության սրացումը կարող է պայմանավորված լինել՝

• Սթրեսով
• Սառը եղանակով
• Հորմոնալ տատանումներով
• Նևրոլոգիական խանգարումներով (օրինակ՝ Պարկինսոնի հիվանդություն)

Սեբորեային դերմատիտի տեսակները և դասակարգումը

• Թեթև ձև (թեփ) – չոր սպիտակ կամ դեղնավուն թեփուկներ գլխամաշկի վրա
• Միջին ծանրության – կարմիր բծեր և յուղոտ թեփուկներ՝ դեմքին և կրծքավանդակի հատվածում
• Ծանր ձև – բորբոքային, կեղևակալած օջախներ, հատկապես իմունիտետով ընկճված անձանց մոտ
• Նեոնատալ սեբորեային դերմատիտ (գնեյս) – նորածինների մոտ գլխամաշկի վրա կեղևներ

Հիմնական ախտանիշներ՝

• Կարմրություն և յուղոտ փայլ՝ սպիտակ կամ դեղնավուն թեփուկներով
• Խիստ քոր և այրման զգացողություն
• Հաճախ ախտահարվում են՝ գլխամաշկը, հոնքերը, քթի շրջանը, շրթունքների անկյունները, ականջները, մորուքը, կրծքավանդակը
• Ախտանիշները կարող են պարբերաբար սրվել և մեղմանալ

Սեբորեային դերմատիտի ախտորոշումը

Ախտորոշումը հիմնականում կատարվում է մաշկաբանի կլինիկական զննմամբ։ Բարդ դեպքերում կարող է իրականացվել մաշկի քերծման քննություն՝ սնկային վարակը կամ փսորիազը բացառելու համար։

Բուժման մեթոդներ

• Բուժիչ շամպուններ՝ ցինկի, սելենիումի սուլֆիդի, կետոկոնազոլի կամ ածխածնային թանձրուկի պարունակությամբ
• Հակասնկային կամ թույլ կորտիկոստերոիդային քսուքներ
• Ոչ ստերոիդային միջոցներ՝ պիմեկրոլիմուս, ցիկլոպիրոքս
• Մաշկի կանոնավոր և մեղմ մաքրում՝ առանց գրգռիչ բաղադրիչների

Բարդություններ և կանխարգելում

Առանց բուժման բորբոքումը կարող է խորանալ։ Քորն ու քերծելը կարող են բերել երկրորդային ինֆեկցիայի։ Սթրեսի նվազեցումը, հիգիենան և ժամանակին իրականացվող բուժումը նպաստում են հիվանդության հսկողությանը։

Սեբորեային դերմատիտը և հղիությունը

Թեթև տեղային միջոցները և բուժիչ շամպունները, որպես կանոն, անվտանգ են։ Սակայն յուրաքանչյուր դեղամիջոցի օգտագործումից առաջ անհրաժեշտ է խորհրդակցել բժշկի հետ։

Ե՞րբ դիմել մաշկաբանի

• Եթե ախտանիշները պահպանվում են երկար
• Եթե տարածվում են այլ մաշկային հատվածների վրա
• Եթե չեն արձագանքում առանց դեղատոմսի կիրառվող բուժմանը
• Եթե կասկածում եք՝ արդյոք ռոզացեա է, փսորիազ, թե սեբորեային դերմատիտ